Қозоғистон халқаро бизнес секторининг ишонч вотумига эришди - New York Weekly

ASTANA. Kazinform - Тез-тез ўтказиладиган сайловларда ўз манфаатлари йўлида жамият манфаатини қурбон қиладиган кўпгина ғарб демократик давлатларидан фарқли ўлароқ, Қозоғистонда сўнгги сайловлар мазмунлироқ бўлди. Бу ҳақда New York Weekly нашрида чоп этилган мақолада айтилади.

Мақола муаллифи Джек Теодор (Jack Teodore) таъкидлаганидек, кўплаб постсовет давлатлари бошқарувнинг демократик моделига ўтаётгани билан бир қаторда қозоғистонликлар ҳам демократик жамиятга интилмоқда. Ўтган ойда бўлиб ўтган президентлик сайловларида сайловчиларнинг деярли 70 фоизи иштирок этди.

Демократик ислоҳотлар мандати

Амалдаги Президент Қасим-Жомарт Тоқаевга ғалаба қозонган 2024 йил декабрига белгиланган муддатидан олдин сайловлар унга мамлакатни модернизация қилиш ва бошқарувни марказсизлаштириш мақсадида амалга оширишга интилаётган бир қатор иқтисодий ва сиёсий ислоҳотларни амалга ошириш учун зарур мандат беришга чақирилди. Бу ўзгаришларнинг энг диққатга сазовор томони шундаки, Президент Тоқаев ўз ихтиёри билан президентлик ваколатларини қисқартирди, президентлик муддатларини (шу жумладан ўзиники ҳам) етти йилга чеклади ва президентнинг яқин қариндошларига давлат хизматида ёки давлат сектори органларида раҳбарлик лавозимларини эгаллашни тақиқлади.

Яқинда Қ.Тоқаев бу етарли бўладими, деган саволга жавоб берар экан, ушбу чорага амал қилиш ниятини тасдиқлади ва шундай деди: «Ўйлайманки, етти йил етарли бўлади, чунки бу ҳар қандай инсон ҳаётида узоқ муддатдир. Энг муҳими, мамлакатимизда ҳокимият устидан монополия бўлмаслиги керак».

Қ.Тоқаев Қозоғистон сиёсий, ижтимоий, маданий ва иқтисодий ҳаётининг барча жабҳаларига таъсир кўрсатадиган кенг қамровли демократик ислоҳотларни бошлади: давлат ҳокимиятини марказсизлаштириш ва тақсимлаш, парламент ва маҳаллий ҳокимият органлари ролини кучайтириш, Қозоғистон иқтисодиётини модернизация ва диверсификация қилиш, фуқаролик жамияти ва айниқса, ўрта синфнинг имкониятларини кенгайтириш, коррупцияга қарши кураш, мамлакатда инсон ҳуқуқлари билан боғлиқ вазиятни яхшилаш ва бошқалар.

Сайловда юқорида қайд этилган юқори фаоллик ва 81 фоиздан ортиқ овозларнинг мутлақ кўпчилиги уни ёқлаб овоз берганидан келиб чиққан ҳолда, таклиф этилаётган ислоҳотларнинг амалга оширилиши муаммосиз ва муаммосиз давом этади, деб тахмин қилиш мумкин.

Иқтисодиётни модернизация қилишнинг бошланиши

Президент Қ.Тоқаевнинг халқаро инвестицияларни жалб этиш ва Қозоғистон иқтисодиётини модернизация қилишга туртки бўлишини эълон қилган қарори нуқтаи назаридан, ички сиёсий қўллаб-қувватлаш билан бир қаторда, халқаро ишбилармон доираларнинг ёрдами ҳам кам аҳамиятли бўлмаса керак. Сайловдан бир неча ҳафта олдин YouGov томонидан ўтказилган сўровда иштирок этган Европа ва Америка бизнес раҳбарларининг учдан икки қисмидан кўпроғи Қ.Тоқаев томонидан таклиф қилинган ислоҳотлар Қозоғистон бизнеси учун фойдали бўлишини ва ислоҳотлар аллақачон мамлакатни жозибадор инвестиция имкониятларига эга қилганини айтишган. Шунингдек, 77% ислоҳотлар дунёнинг 9-ўриндаги давлатидаги демократия ҳолатига ижобий таъсир кўрсатишига ишонган.

Халқаро бизнес секторининг ушбу ишонч вотуми Президент Қ.Тоқаев учун сиёсий ислоҳотлардан кам бўлмаган узоқ муддатли истиқболга эга бўлган ҳолда бизнес имкониятларини кенгайтириш ва иқтисодий ривожланиш барқарорлигини оширишга хизмат қилмоқда.

Президент Қ.Тоқаевнинг қайта сайланишига халқаро сиёсий муносабат ҳам янги геосиёсий қайта тикланган Қозоғистонга ҳурмат даражасини яққол кўрсатди. Қ.Тоқаев ташқи сиёсат соҳасидаги жуда катта тажрибага таяниб, Марказий Осиёга таъсир ўтказишга интилаётган рақобатдош жаҳон кучларини муваффақиятли мувозанатлаштирди. Ғарбнинг йирик давлатларининг пойтахтлари уни Шарқ ва Ғарб ўртасидаги асосий кўприк сифатида кўради, шу билан бирга АҚШ, Европа Иттифоқи, Россия ва Хитой билан яхши муносабатларни сақлаб, Туркия билан стратегик ҳамкорликни мустаҳкамламоқда.

2022 йил 20 ноябрда қайта сайланиши муносабати билан Қ.Тоқаевга Украина Президенти Владимир Зеленскийдан табриклар келиб тушди, у Қ.Тоқаевга ўз мамлакатига доимий инсонпарварлик ёрдами учун миннатдорлик билдирди, шунингдек, Россия Федерацияси Президенти Владимир Путин Қ.Тоқаев ўз ватандошларининг ишончини қозонганини қайд этди. Худди шундай, Вашингтон, Брюссель ва Лондон ҳам Президент Қ.Тоқаев таклиф қилган ислоҳотларни қўллаб-қувватлашларини маълум қилди. ХХР Раиси Си Цзинпиннинг айтишича, Қ.Тоқаевнинг ғалабаси «Қозоғистон халқининг ишончи ва қўллаб-қувватлашини тўлиқ акс эттиради».

Турли мамлакатларнинг ушбу баёнотлари Президент Қ.Тоқаев бошчилигидаги Қозоғистон ташқи сиёсий йўналишининг сиёсий ва иқтисодий таъсирнинг ҳар қандай соҳасида бўлишдан анча мустақил ва мувозанатли йўналишга очиқ йўналтирилганлигини акс эттиради.

Бу стратегик бетарафлик Астананинг Европа Иттифоқи мамлакатларига хом нефт етказиб беришнинг муқобил йўлини аниқлашга бўлган сўнгги уринишларида ҳам кўринади. Энг кўзга кўринган муқобил вариант «Ўрта йўлак» ёки «Транс-Каспий халқаро транспорт йўли» бўлиб, уни баъзилар «Қозоғистон ипак йўли» деб атайдилар, бу йўналиш Хитой ва Европа Иттифоқи билан ҳамкорликда ишлаб чиқилади.

Мақоланинг тўлиқ версиясини бу ерда ўқиш мумкин.

Фото: nyweekly.com